---

Draagster of draagmoeder

Termen die door elkaar gebruikt worden zijn draagster en draagmoeder, onze ervaring is dat er wel degelijk een verschil mee bedoeld wordt. Wij houden de termen dan ook los van elkaar aan.

Een draagmoeder is een vrouw die een kindje wilt dragen voor een ander waarbij gebruik gemaakt wordt van haar eigen eitjes. De bevruchting gebeurd vaak door het zaad van de wensvader te insemineren. Omdat de eicellen van de draagmoeder worden gebruikt is er dus een biologische band tussen de vrouw en het kindje.

Wanneer er wordt gesproken over een draagster wordt er een vrouw bedoeld die een kindje wil dragen voor een ander maar niet van haar eigen eitjes. Omdat de draagster niet haar eigen eitjes gebruikt heb je een eiceldonor nodig, een vrouw die eitjes wilt afstaan. De eitjes zullen in deze situatie bij een kliniek bevrucht moeten worden met het zaad van de man. De bevruchting in een kliniek kan gebeuren middels IVF of ICSI.

---

Situatie in Nederland

Er zijn veel onduidelijkheden en dat komt onder andere door verouderde wetgeving en protocollen. Veel mensen denken dat draagmoederschap in Nederland verboden is, maar die informatie klopt niet. In het wetboek van strafrecht staat dat je in Nederland niet openbaar naar een draagmoeder mag zoeken en een draagmoeder mag niet openbaar op zoek naar een stel om voor te dragen. Op commerciële basis bemiddelen tussen draagmoeders en wensouders is ook verboden. Draagmoederschap is dus NIET verboden in Nederland!

Als je een draagmoeder hebt gevonden in je netwerk (zoals wij) en zij wil of kan niet zwanger worden van een eigen eicel, of ze heeft door medische redenen IVF/ ICSI nodig, dan kan dat niet in Nederland. Volgens de richtlijnen van de NVOG (Nederlandse Vereniging van Obstetrie en Gynaecologie) mogen twee klinieken in Nederland deze behandeling uitvoeren, maar tot op heden kan men alleen terecht bij het VU in Amsterdam. Het VU doet deze bevruchting alleen voor paren die hun eigen biologisch materiaal meenemen (zaadcel en eicel), alleen voor hetero-stellen dus. Daarbij komt dat de wensmoeder een heel bijzondere medische conditie moet hebben om door het VU geholpen te worden. Heb je een draagmoeder en wil je gebruik maken van IVF/ICSI dan ben je dus aangewezen op het buitenland om daar de bevruchting plaats te laten vinden.

Als je afhankelijk bent van een eiceldonor mag je hiervoor wel een oproep doen in Nederland. In het wetboek van strafrecht staat niets over gameten (zaad- en eicellen). Als je een donor hebt gevonden zal je in het buitenland opzoek moeten naar een kliniek om het verdere traject te doorlopen. Vindt je geen donor in Nederland dan kan je gebruik maken van een eiceldonor uit het buitenland. Voor de meeste paren komen goedkopere landen minder in aanmerking, omdat de eiceldonor daar voorgoed anoniem zal blijven (dat wrijft met de Nederlandse wet, die zegt dat bevruchtingen met donorgameten altijd van een voor het kind traceerbare donor moeten zijn). Daarnaast worden vrouwen in minder ontwikkelde landen vaak afgeperst en gemanipuleerd. De kosten zijn dan minder, maar het gaat gepaard met criminaliteit en dat wil je niet.

Wij hebben gekozen voor een kliniek in Canada omdat daar duidelijke wetgeving is omtrent draagmoederschap en eiceldonoren. Net als in Nederland mag een donor en draagmoeder niet worden betaald, wel mogen onkosten worden vergoed. Een ander verschil, in Canada mag wel openbaar een oproep worden geplaatst en er zijn bemiddelingsbureaus om wensouders en te bemiddelen met donoren en/of draagmoeders.

---

Landenkeuze

In mei 2015 zijn wij naar een conferentie van ‘Men Having Babies’ in Brussel geweest. Daar hebben wij gesproken met diverse klinieken en agencies uit Amerika en Canada. De trajecten in beide landen hebben veel overeenkomsten, maar er zijn ook verschillen. Uiteraard kun je in meer landen terecht, denk aan Aziatische landen, Oost en Zuid Europeese landen. Zoals eerder aangegeven raden wij deze landen af. Trajecten gaan gepaard met slechte regelgeving, afpersing en criminaliteit. In het slechtste geval heb je geen kindje of kan jij niet naar Nederland met jou kindje.

---

Kliniek en agency

Als je kiest voor het traject met een draagster of draagmoeder in het buitenland krijg je te maken met verschillende partijen die allen even belangrijk zijn tijdens het traject. Het verschil tussen een agency en kliniek is als volgt:

Een agency is een bedrijf die jou zorgen uit handen neemt en zoveel mogelijk voor je gaat regelen, zowel medisch als juridisch (alleen voor de juridische zaken in het betreffende land). Ook heb je waarschijnlijk een agency nodig om een geschikte eiceldonor en/of -draagster te vinden in het betreffende land. Een agency neemt veel zaken uit handen, heeft contact met de kliniek, advocaten en andere betrokken partijen. De agency is het aanspreekpunt tijdens het traject en zorgt dat alles op juiste tijden wordt gepland. Agencies hebben wij gevonden in Amerika en Canada. Een agency kan veel betekenen, maar het kost ook veel geld.

Een kliniek regelt de medische kant van het traject. Sommige hebben een eigen eicelbank, als dit het geval is en je hebt zelf een draagster gevonden dan kan je mogelijk veel geld besparen omdat je geen agency nodig hebt.

Voor je aan een traject met een draagster/draagmoeder kunt beginnen is het zaak om in kaart te brengen met welke kliniek en agency je wilt gaan werken. In Canada zijn er volop klinieken en agencies te vinden in en rondom de grote steden. Wij hebben met een aantal klinieken contact; life quest ivf, repromed en Create IVF. Dokter Baratz van Create IVF was betrokken bij onze wens, hij heeft de behandelingen uitgevoerd bij onze eiceldonor en draagster. Het traject bij Create zit goed in elkaar, net als in Amerika, maar het is veel persoonlijker en komt minder commercieel over. Door de gunstige wisselkoers (Canadese Dollar – Euro) valt het traject ook een heel stuk voordeliger uit t.o.v. Amerika.

In tegenstelling tot veel klinieken in Amerika hebben de klinieken in Canada geen eicelprogramma’s, dit betekent dat je een agency nodig hebt voor een eiceldonor. Wij hebben contact met Sally van Surrogacy online en Scott van Egg helpers. Twee totaal verschillende bedrijven, maar een pluspunt van Egg helpers is dat zij een grote database met profielen online hebben. Als wenspapa kun je zelf de profielen doorlopen en zo opzoek gaan naar de eiceldonor. Een andere grote spelen in Canada is Little miracles.

---

Advocaat

Wanneer je een kliniek kiest sluit je samen een contract waarin alles wordt vastgelegd, het is aan te raden om het contract door een juridisch adviseur of advocaat te laten lezen. Als je eenmaal start met het traject wil je tenslotte wel dat alles goed is geregeld. Hetzelfde doe je ook met de agency.

Zowel Egg helpers als Surrogacy online hebben ons in contact gebracht met advocate Cindy Wasser van Hope springs fertility law. Je hebt een advocaat nodig voor de eiceldonor en voor jezelf om een contract op te stellen waarin je met elkaar afspraken maakt. Wil je dat de donor een rol speelt in het leven van je kindje? Mag de kliniek jouw embryo’s ook voor andere stellen gebruiken? Enz. Leg je dit niet vast, dan kun je in de toekomst voor verrassingen komen te staan en dat wil je niet.

In Nederland heb je ook een advocaat nodig om de juridische zaken goed te laten verlopen. Wij hebben gesprekken gevoerd met Wilma Eusman van Advocatenkantoor de binnenstad en Nicoline Grijmans van Anders Familierecht. Heb je een draagster gevonden in Nederland dan heb je een draagmoederovereenkomst nodig, deze stel je op met de draagster en advocaat.

---

Onderzoeken

Voor er gestart kan worden met het traject moet een aantal zaken worden uitgesloten. De belangrijkste vraag hierbij is: ben je vruchtbaar? Een vraag waar antwoord op gegeven kan worden na een ‘semenanalyse’. Bij de huisarts haal je een verwijsbrief en hebben ons in Nederland laten testen, dit kan bij bijna elk ziekenhuis. Als je gebruik maakt van een draagster en eiceldonatie wordt er vaak gebruik gemaakt van ICSI, een methode waarbij de zaadcel direct in het celplasma van de eicel wordt gebracht. De beste zaadcellen worden gekozen waardoor de kans op embryovorming het grootst is.

De tweede vraag die zeer belangrijk is: is de draagster geschikt? Het proces verschilt hier enorm tussen Amerika, Canada en bijvoorbeeld Cyprus. In Canada vindt er vaak een telefonisch of skype consult plaats tussen de draagster en de arts om te beoordelen of de draagster geschikt is. Dit kan niet alleen op basis van een gesprek dus zal de arts een aantal onderzoeken opgeven die in Nederland uitgevoerd moeten worden, de resultaten mail je vervolgens naar de arts in Canada. In America is ook veel aandacht voor de vrouw, maar in Cyprus wordt nauwelijks naar de gezondheid van de draagster om gekeken.

---

Eicel donatie

Wanneer er een match is met een donor begint de eerste fase van het traject. Via Skype of mail kan kennis worden gemaakt met de donor, je kunt er ook voor kiezen om geen kennis te maken. Er vindt ook een gesprek plaats met een psycholoog om te beoordelen of de donor, de draagster en de wensouders het traject aankunnen en niemand onder druk wordt gezet om dit te doen. Als alles goed verloopt kan er gestart worden met het donatietraject. De donor wordt met medicatie voorbereid op het doneren van eicellen (dit gaat d.m.v. injecties) en wordt om de dag gevolgd met een echo. Na ongeveer 3 tot 4 weken zijn de eitjes rijp en kunnen deze worden weggehaald, gemiddeld levert dit 10 tot 20 eitjes op, welke worden ingevroren.

---

Embryo’s

Als de eicellen gedoneerd zijn hebben de artsen de zaadcellen nodig om de eicellen te kunnen bevruchten. Bij het traject in Canada moet je naar Canada reizen om het zaad te doneren, je kunt het ook opsturen maar deze kosten zijn hoger dan retourtickets. Het betekent dus dat de wensvader(s) twee keer naar Canada afreizen. Aan het eind van deze twee- á driedaagse reis kan je meteen alle medicatie meenemen die de draagster nodig zal hebben in Nederland om zich voor te bereiden op de terugplaatsing. Met het zaad zullen de doctoren de eicellen bevruchten in het laboratorium. Wanneer er bijvoorbeeld 14 eicellen zijn kunnen deze worden bevrucht met het zaad van 1 persoon of 7 door de één en 7 door de ander. Na de bevruchting duurt het vijf tot zes dagen om de eicel uit te laten groeien tot een embryo, gemiddeld blijven er 25 – 50% van de bevruchte eicellen over.

Op dag zes zijn de embryo’s gereed voor PGD (Pre-genetic Diagnosis) maar moeten hiervoor eerst worden ingevroren. Vervolgens wordt in het lab één cel van elke embryo genomen en onderzocht, dit om genetische afwijkingen en syndromen te kunnen uitsluiten. Tevens wordt er gekeken naar de kwaliteit van de embryo’s om het succes op een zwangerschap te vergroten. Gemiddeld blijven er 4-6 kwalitatief goede embryo’s over, de uitslag van dit onderzoek duurt ongeveer 12 dagen.

Op het moment dat het aantal embryo’s en de uitslagen bekend zijn, kunnen ze worden geplaatst in de baarmoeder van de draagster. De embryo’s zijn ingevroren dus je kan samen met de draagster het juiste moment bespreken waarop ze worden ingebracht in de baarmoeder. Zodra de datum van inbrengen bekend is krijgt de draagster een overzicht zodat zij weet wanneer er begonnen moet worden met de medicatie. Dit is nodig om de cyclus in het juiste ritme te krijgen en de hormoonspiegel optimaal te krijgen voor een zwangerschap. Wat ook zeer belangrijk is voor de terugplaatsing is de dikte van het baarmoederslijmvlies, bij Create IVF werd een minimale dikte van 6mm aangehouden. Via de mail, telefoon of Skype zal er voortdurend contact zijn om het traject in goede banen te leiden. Wanneer er wordt gekozen voor 1 embryo is er volgens de Canadezen een slagingskans van ongeveer 45%, wanneer er twee embryo’s worden geplaatst gaat dit richting de 85% waarbij 55% kans op een tweeling. De overige embryo’s worden bij de kliniek opgeslagen, dit kan maximaal 20 jaar.

---

Zwangerschap

Na het inbrengen van de embryo’s mag de draagster alles doen wat zij wilt, het is dus niet nodig om bedrust te houden. Twee weken na de terugplaatsing kan in Nederland een zwangerschapstest worden gedaan om vast te stellen of er sprake is van een zwangerschap. Aangeraden wordt om te testen middels een bloedtest. Als het is gelukt gaat de draagster nog tot 12 weken zwangerschap door met injecties en medicatie om de kritieke periode door te komen, daarna is het lichaam in staat de zwangerschap zelf aan te kunnen. Wanneer er inderdaad gesproken kan worden van een zwangerschap vindt de vervolgbehandeling volledig plaats in Nederland, inclusief de bevalling.

Tijdens de zwangerschap begint ook het juridische verhaal in Nederland. In deze situatie heeft de draagster geen biologische band met de baby of baby’s die in haar baarmoeder groeien, toch is zij in Nederland juridisch de moeder en heeft dus ook gezag. Als de draagster getrouwd is, dan wordt haar partner ook automatisch ouder van de baby of baby’s. Er zal een brief geschreven moeten worden aan de kinderbescherming waarin wordt uitgelegd hoe de zwangerschap tot stand is gekomen. De biologische vader(s) kunnen de zwangerschap erkennen en na de geboorte aanspraak maken op het juridisch vaderschap en gezag, dit betekent niet dat beide vaders direct de juridische ouders zullen zijn. Een tweede optie is om een een verzoek in te dienen bij de rechtbank om de moeder uit de ouderlijke macht te zetten en de vaders het gezag toe te wijzen.

---

Na de geboorte

De draagster is voor de Nederlandse wet automatisch de moeder en moet uit de ouderlijke macht worden onttrokken. Na de geboorte kan één vader het kindje of de kindjes aangeven bij de gemeente. Er is nu één juridische vader, om beide juridisch vader te worden moet je samen twee jaar voor het kind zorgen. Daarna kan de tweede vader een verzoek doen tot adoptie om ook juridisch vader te worden, ongeveer 3 jaar na de geboorte zijn beide officieel de ouders van het kind of de kinderen.